Voor Bitcoin: De Vergeten P2P-dromen die Crypto hebben Aangewakkerd

\ In een tijd waarin Bitcoin nog niet eens een woord was, stelden een stel digitale dromers al wilde vragen: zou geld online kunnen bestaan? Zouden mensen op internet toegang kunnen krijgen tot diensten zonder dat tussenpersonen over hun schouders meekijken? Kunnen we echte privacy hebben? Eind 20e eeuw was dit niet alleen technologiepraat: het was een tegenculturele missie. 

Hackers, wiskundige genieën en privacyvoorvechters zoals de cypherpunks bouwden tools die gewone mensen controle konden geven over hun eigen gegevens en transacties. Sommige van hun creaties werkten een tijdje, andere niet, maar ze deelden allemaal hetzelfde rebelse DNA: decentralisatie. 

Van David Chaum's eCash tot de bestandsdelingschaos van Napster, deze vroege uitvindingen legden de basis voor de cryptobeweging. Laten we dus een beetje tijdreizen en kennismaken met enkele pioniersmerken die code omzetten in een verklaring van vrijheid. \n

eCash: Het eerste experiment met digitaal geld

Ons verhaal begint in de jaren '80, toen computers beige waren en het internet nauwelijks bestond. Dat was toen cryptograaf David Chaum een baanbrekend idee had: wat als contant geld digitaal kon worden zonder privacy op te geven? Zijn creatie, eCash, werd in 1989 gelanceerd door zijn bedrijf DigiCash, waarmee het de eerste echte poging was tot privé, online betalingen.

Zo werkte het: Chaum bedacht iets dat "blinde handtekeningen" werd genoemd, een cryptografische truc waarmee banken digitale munten konden verifiëren zonder te weten wie ze uitgaf. Gebruikers konden online betalingen doen, en niemand (zelfs niet de bank) kon ze traceren. Dat niveau van anonimiteit was revolutionair voor die tijd.

Enkele banken, zoals Deutsche Bank en Mark Twain Bank, probeerden het zelfs uit in de jaren '90. Maar de wereld was er nog niet klaar voor; online winkelen stond nog in de kinderschoenen. DigiCash ging failliet in 1998, maar Chaum's ideeën stierven er niet mee. Ze leefden voort in Bitcoin's DNA, wat bewees dat privacy en digitaal geld dezelfde codebasis konden delen.

\n

Mojo Nation: Bestandsdeling met valuta

Voordat torrents het internet beheersten, bedachten Jim McCoy en Doug Barnes in 2001 Mojo Nation, een wild experiment waarbij bestandsdeling digitale economie ontmoette. McCoy, een voormalig Yahoo-engineer, wilde een P2P-wereld waar mensen niet zomaar gratis bestanden uitwisselden: ze verdienden "Mojo", een soort microbetaling die gebruikers beloonde die bandbreedte en opslag deelden. Geen profiteurs toegestaan. Als je wilde downloaden, moest je iets teruggeven.

\

Anders dan andere platforms had Mojo Nation een uitgebreid "zwermverspreidingssysteem". Bestanden werden opgesplitst in duizenden fragmenten verspreid over computers van gebruikers, zodat niemand een volledige kopie had —zoals in een P2P-systeem. Het was deels contentnetwerk, deels digitale marktplaats en deels sociaal experiment. Gebruikers bouwden reputatiescores op, prijzen werden dynamisch vastgesteld, en alles (van bandbreedte tot harde schijfruimte) was een verhandelbaar bezit.

Ondanks het futuristische ontwerp kwam Mojo Nation nooit van de grond. De software bevatte bugs, de interface was onhandig, en het durfkapitaal droogde op net toen Napster's juridische problemen investeerders afschrikten. Toch leefde het hoofddoel voort: Bram Cohen, die aan Mojo Nation werkte, vereenvoudigde de ideeën en creëerde BitTorrent, het hulpmiddel dat later bestandsdeling voor een hele generatie zou definiëren. Mojo Nation won niet, maar gaf het stokje briljant door.

Ook een leuk feitje: Len Sassaman, een sterke kandidaat om Satoshi Nakamoto te zijn, en Zooko Wilcox, maker van Zcash, kwamen ook op dit platform werken.

\

Napster: De soundtrack van rebellie delen

Als je er in 1999 was, herinner je je waarschijnlijk de chaos die Napster veroorzaakte. Gemaakt door Shawn Fanning en Sean Parker, liet het iedereen MP3's rechtstreeks vanaf hun computer delen. Plotseling ruilden mensen overal liedjes sneller dan platenmaatschappijen hen konden aanklagen. Zelfs niet-uitgebrachte nummers van Metallica en Madonna lekten uit naar het publiek via Napster —wat natuurlijk leidde tot rechtszaken. 

Dit platform toonde hoe krachtig P2P-verbindingen konden zijn. Het systeem werkte echter nog steeds via centrale servers die gebruikers hielpen nummers te vinden, terwijl de bestanden zelf van de ene naar de andere gebruiker werden doorgegeven. Het was niet volledig gedecentraliseerd, maar het opende de deur naar een nieuwe wereld waarin mensen vrijelijk informatie konden uitwisselen. Voor velen was Napster hun eerste kennismaking met hoe een gedecentraliseerd netwerk aanvoelde: wild, open en oncontroleerbaar.

Maar ja, de muziekindustrie was woedend. In 2001, na A&M Records v. Napster, Inc., werd het platform gedwongen te sluiten. De geest was toen echter al uit de fles. Napster liet de wereld zien dat directe digitale uitwisseling tussenpersonen kon omzeilen: een idee dat crypto later zou omzetten in een financiële revolutie.

\n

Bit Gold: Een directe voorouder van Bitcoin

In 1998, voordat "crypto" een afkorting was voor cryptocurrencies, stelde computerdeskundige en cypherpunk Nick Szabo iets voor dat Bit Gold heette. Het was een digitale valuta ontworpen om als goud te functioneren, maar volledig gemaakt van code. Gebruikers zouden complexe cryptografische puzzels oplossen, en hun succesvolle oplossingen zouden unieke, schaarse digitale "munten" creëren. Deze records zouden worden voorzien van een tijdstempel en openbaar worden opgeslagen, waardoor dubbele uitgaven werden voorkomen zonder een centrale autoriteit nodig te hebben.

Klinkt bekend? Nou, Szabo heeft nooit een werkende versie uitgebracht, maar zijn voorstel werd een hoeksteen van wat later Bitcoin zou worden. Het had alle belangrijke ingrediënten: cryptografisch bewijs, gedecentraliseerde recordkeeping en schaarste gebaseerd op berekening. Als je met samengeknepen ogen naar Szabo kijkt (die trouwens dezelfde verjaardag en initialen deelt met Satoshi Nakamoto), ben je niet de enige. Hij heeft echter ontkend Nakamoto te zijn.

Hoe dan ook, het ontwerp van Bit Gold inspireerde Bitcoin's architectuur. Het bewees dat digitale waarde kon bestaan zonder vertrouwen in menselijke instellingen. We hebben alleen wiskunde, code en een netwerk nodig dat het eens is over gemeenschappelijke regels. \n

b-Money: De onvoltooide blauwdruk

In datzelfde jaar, 1998, plaatste een andere cypherpunk, Wei Dai, een rustig maar krachtig voorstel voor een gedecentraliseerde economie. Het heette b-Money, en het beschreef hoe een groep mensen geld en contracten kon creëren zonder banken of overheden. Er waren twee versies: één volledig gedecentraliseerd, waarbij iedereen een kopie van de transactiedatabase bijhield, en een andere met vertrouwde servers die consensus handhaafden.

b-Money stelde zich een volledig anonieme digitale economie voor waarin mensen pseudoniemen gebruikten in plaats van echte namen. In de twee voorgestelde versies zouden gebruikers of geselecteerde "servers" bijhouden wie wat bezat, transacties verifiëren en zelfs contracten afdwingen. Allemaal zonder centrale autoriteit, alleen vertrouwend op cryptografie en collectieve verantwoordelijkheid.

Dai's systeem introduceerde ook het concept van het belonen van deelnemers die hielpen bij het verifiëren van transacties: een vroege schets van wat later crypto mining zou worden. Hoewel niemand ooit b-Money heeft gebouwd, trokken de ideeën de aandacht van Satoshi Nakamoto. Satoshi citeerde Dai's voorstel in het Bitcoin-whitepaper als een directe invloed.

Wei Dai zei later dat hij het meer schreef als een gedachte-experiment dan als een businessplan. Toch hielp die gedachte het idee van digitaal geld dat zichzelf beheert te ontsteken. In zekere zin was b-Money Bitcoin's ontbrekende repetitie; een stille schets voordat het doek eindelijk opging. \n

Bitcoin inspireerde meer

Toen Bitcoin in 2009 werd gelanceerd, was het als de grote remix van alles wat eraan voorafging. Chaum's digitale contanten, Szabo's decentralisatie, Dai's gedistribueerde geld, en de P2P-vrijheid van Napster en MojoNation kwamen allemaal samen in één onstuitbare formule. Voor het eerst werkte een digitale valuta zonder een centraal controlepunt, en het internet merkte het op.

Zodra Bitcoin liet zien dat het op eigen kracht kon overleven, explodeerde de innovatie. Ethereum kwam met slimme contracten die deals konden automatiseren zonder advocaten. DeFi veranderde financiële systemen in open speeltuinen. NFT's brachten kunst en creativiteit in de cryptowereld. En platforms zoals Obyte gingen verder door blockchains volledig te vervangen door Directed Acyclic Graphs (DAG's) om nog meer gedecentraliseerde, censuurbestendige transacties mogelijk te maken.

Al deze projecten delen dezelfde rebelse geest die decennia geleden begon. Ze zijn digitale afstammelingen van dromers die geloofden dat vertrouwen in code kon worden geschreven, niet op papier ondertekend. Dus de volgende keer dat iemand crypto een "voorbijgaande trend" noemt, kunnen we glimlachen —omdat dit verhaal lang voor Bitcoin begon en nog steeds wordt geschreven.

\n

Uitgelichte vectorafbeelding door Freepik

\n

\ \